1. Warunki ogólne

Spis treści

1.1. Działalność lidera dostępności

  1. W szkole powołuje się lidera dostępności. Rolę lidera dostępności pełnić może np. dyrektor szkoły, zastępca dyrektora, ale też inna osoba przez niego upoważniona, np. kierownik administracyjny, psycholog czy pedagog szkolny.
  2. W zakres obowiązków lidera wchodzi:
    1. koordynowanie działań związanych z zapewnieniem dostępności na terenie szkoły, w której jest zatrudniony,
    2. koordynowanie organizacji konsultacji i badań potrzeb danej szkoły,
    3. koordynowanie działań związanych z przeprowadzeniem pogłębionej diagnozy potrzeb uczniów oraz całej społeczności szkolnej,
    4. ocena potrzeb w zakresie doskonalenia kadr, w zakresie edukacji dla wszystkich i rozwiązywania problemów związanych z jej realizacją w praktyce oraz organizowanie, w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły i we współpracy z placówkami doskonalenia kadr, różnych form doskonalenia,
    5. koordynowanie działań realizowanych wspólnie z kadrą szkoły oraz ustalanie rozwiązań organizacyjnych, uwzględniających potrzeby wszystkich uczniów oraz całej społeczności szkolnej,
    6. udział w projektowaniu budżetu szkoły w kontekście planowania działań, mających na celu likwidowanie barier w zakresie dostępności w środowisku szkolnym, oraz zapewnienia działań wspierających zgodnie z potrzebami,
    7. przeprowadzenie rozeznania lokalnych instytucji, mogących wspierać szkołę w działaniach na rzecz dostępności,
    8. współpraca z liderami dostępności pracującymi w innych szkołach,
    9. budowanie lokalnej sieci wsparcia oraz opracowywanie, monitorowanie i ewaluacja Strategii Rozwoju Gminy, w zakresie związanym z zapewnianiem edukacji o wysokiej jakości dla wszystkich oraz dostępem na terenie gminy do kompleksowego wsparcia dla osób o zróżnicowanych potrzebach, m.in. uczestniczenie w obowiązkowych szkoleniach organizowanych przez akredytowane placówki doskonalenia kadr.

1.2. Indywidualny Plan Poprawy Dostępności

  1. W szkole opracowuje się i wdraża Indywidualny Plan Poprawy Dostępności (IPPD) – dokument, na podstawie którego szkoła realizuje kompleksowe działania w zakresie poprawy dostępności. Określa się w nim m.in. zasoby placówki, zidentyfikowane potrzeby, poszczególne działania, koszty i efekty ich realizacji. Wzór IPPD stanowi załącznik nr 1 do MDS.
  2. Za wdrożenie IPPD odpowiada dyrektor szkoły.
  3. Plan powstaje we współpracy z nauczycielami, specjalistami, innymi pracownikami szkoły oraz rodzicami1.
  4. Wdrożenie IPPD obejmuje następujące działania:
    1. powołanie zespołu ds. opracowania Indywidualnego Planu Poprawy Dostępności,
    2. identyfikację mocnych i słabych stron szkoły w zakresie dostępności,
    3. inwentaryzację zasobów w zakresie architektury, wyposażenia, procedur, zatrudnienia, kwalifikacji, kompetencji i umiejętności,
    4. identyfikację potrzeb wszystkich zaangażowanych w życie szkoły (uczniowie, nauczyciele, rodzice, kadra zarządzająca, organ prowadzący, społeczność lokalna) w zakresie dostępności,
    5. opracowanie rozwiązań mających na celu zaspokojenie kluczowych potrzeb w zakresie dostępności,
    6. przygotowanie wstępnego kosztorysu oraz harmonogramu działań,
    7. akceptację IPPD przez dyrektora i organ prowadzący.

1.3. Współpraca z organem prowadzącym

  1. W celu zapewnienia finansowania działań związanych z podnoszeniem dostępności zalecane jest przekazywanie przez organ prowadzący środków finansowych, które otrzymuje na uczniów z tytułu dodatkowych wag subwencyjnych, placówce zgodnie z rekomendacjami uwzględnionymi w pkt. 2-4. Środki wyliczane są na podstawie obowiązującego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego, obowiązującego w danym roku kalendarzowym.
  2. Środki finansowe przekazywane są na dany rok kalendarzowy oraz w sytuacji, gdy dyrektor szkoły przedłoży informację dotyczącą konieczności udzielenia wsparcia, z uwagi na rozpoznane w trakcie
    trwania roku szkolnego, zróżnicowane potrzeby uczniów, wynikające m.in. z przedłożonych orzeczeń lub opinii czy ustaleń konsultacji szkolnych.
  3. Środki przeznaczane są na: zatrudnianie nauczycieli i pracowników szkoły, podnoszenie ich kompetencji i kwalifikacji w zakresie zwiększania dostępności i pracy z uczniami z różnorodnymi potrzebami, zakup pomocy dydaktycznych, dedykowanego wyposażenia dla uczniów.
  4. Organ prowadzący przekazuje dyrektorowi szkoły metryczkę oświatową.

1.4. Dostępność informacyjno – komunikacyjna oraz cyfrowa

  1. Szkoła/organ prowadzący zapewnia dostępność cyfrową na poziomie określonym w ustawie z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych w oparciu o wszystkie strony internetowe szkoły, w tym również BIP, intranet lub ekstranet, a także wszystkie publikowane w nich treści, w tym dokumenty i multimedia elektroniczne, z wyjątkami określonymi w art. 3 ustawy.
  2. Szkoła zapewnia likwidację barier informacyjnych i komunikacyjnych zgodnie z zapisami art. 6 pkt 3 ustawy o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami m.in. poprzez:
    1. wprowadzenie dostępnego systemu informatycznego, służącego zarządzaniu szkołą oraz komunikacji z rodzicami (dziennik elektroniczny),
    2. wdrożenie standardów dostępności, określonych w Wytycznych dotyczących realizacji zasad równościowych w ramach funduszy unijnych na lata 2021-20272, w ramach prowadzonych na swoim terenie szkoleń i warsztatów,
    3. zapewnienie możliwości korzystania z form wspomaganej komunikacji i AAC:
      • W przypadku, gdy członkiem społeczności szkolnej jest uczeń lub rodzic, wymagający stosowania alternatywnych i wspomagających metod i form komunikacji (AAC), szkoła niezwłocznie wprowadza rozwiązania w tym zakresie.
      • Funkcjonowanie ucznia w zakresie komunikacyjnym jest oceniane podczas Wielospecjalistycznej Oceny Poziomu Funkcjonowania Ucznia (WOPFU), a formy wsparcia są uwzględniane
        w Indywidulanym Programie Edukacyjno-Terapeutycznym (IPET).
      • Wybór systemu AAC jest zgodny z potrzebami osoby z niego korzystającej – dobór systemu komunikacji pozostaje w kompetencji osoby z niego korzystającej oraz specjalistów, w tym – jeśli zachodzi taka potrzeba – np. z Specjalistycznego Centrum Wspierającego Edukację Włączającą (SCWEW), Ośrodków Wsparcia i Testów (OWIT), poradni psychologiczno- pedagogicznych i wskazanych przez rodziców.
      • Wszystkie osoby uczestniczące w procesie kształcenia ucznia respektują i wykorzystują stosowaną przez ucznia metodę/ formę komunikacji, bez wywierania nacisków na zmianę tej metody/ formy komunikacji na inną.
      • Wszelkie metody i formy pracy, jak i materiały i środki dydaktyczne, są realizowane z wykorzystaniem AAC.
    4. udostępnianie informacji i niezbędnych materiałów w druku powiększonym, alfabecie Braille’a lub w wersji elektronicznej, zgodnie z zapotrzebowaniem ich odbiorców,
    5. przygotowanie i udostępnienie najważniejszych dokumentów (statut, procedury, zarządzenia) w języku prostym3.
  3. Szkoła samodzielnie, bądź przy wykorzystaniu zasobów zewnętrznych, organizuje cykliczne audyty dostępności udostępnianych przez nią treści cyfrowych.
  4. Szkoła, w porozumieniu z organem prowadzącym, przygotowuje specyfikacje dokonywanych na jej potrzeby zamówień, z zalecanym uwzględnieniem standardów cyfrowych, informacyjno-promocyjnych oraz szkoleniowych, będących załącznikiem do Wytycznych dotyczących realizacji zasad równościowych w funduszach unijnych na lata 2021- 20274.
  5. Każda osoba odpowiedzialna za tworzenie, publikowanie lub inne rozpowszechnianie treści cyfrowych oraz drukowanych, a także osoby odpowiedzialne za infrastrukturę cyfrową, jej konserwację, zamawianie, zakup i odbiór w ramach szkoły, podlegają przeszkoleniu w zakresie wymogów dotyczących dostępności cyfrowej, informacyjnej i komunikacyjnej , przy czym zakres tematyczny szkoleń dobrany jest odpowiednio do zakresu kompetencji poszczególnych pracowników.

1.5. Podnoszenie świadomości wszystkich pracowników w zakresie dostępności

  1. Szkoła podejmuje działania umożliwiające budowanie świadomości kadry pedagogicznej i niepedagogicznej. Celem działań jest zwiększenie świadomości dotyczącej praw i potrzeb osób (w szczególności uczniów) ze zróżnicowanymi potrzebami. Pracownicy szkoły wymieniają się poglądami i spostrzeżeniami, ujednolicają swoją wiedzę i rozumienie pojęć używanych w odniesieniu do dostępności i edukacji dla wszystkich.
  2. Działania umożliwiające budowanie świadomości członków zespołu realizowane są w toku bieżącej działalności szkoły, na przykład podczas szkoleniowych rad pedagogicznych, spotkań zespołów, innych działań inicjowanych przez lidera dostępności, pedagoga specjalnego czy dyrektora.
  3. Przedmiotem spotkań mogą być:
    1. świadomość pełnego prawa wszystkich uczniów do uczestnictwa w całości działań i zdarzeń edukacyjnych, rekreacyjnych, kulturalnych i sportowych w szkole,
    2. świadomość zróżnicowania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, uwarunkowanego różnymi przyczynami, ich zmienności w czasie w związku z rozwojem uczniów lub barierami w tym rozwoju, a także znajomość sposobu realizacji tych potrzeb, we współpracy z innymi podmiotami,
    3. rozwijanie rozumienia psychospołecznych uwarunkowań indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów oraz wiedzy w zakresie praw dziecka i praw osób z niepełnosprawnościami,
    4. refleksja dotycząca różnic i podobieństw istniejących pomiędzy uczniami i umiejętność znalezienia najlepszego, w danej sytuacji, podejścia do różnorodności w szkole,
    5. refleksja dotycząca umiejętności wykorzystania różnych sposobów i stylów uczenia się dla wzmocnienia efektywności procesu nauczania i organizacji rozwiązań technicznych w szkole, podnoszącej świadomość na temat dostępności,
    6. krytyczna refleksja nad własnymi przekonaniami i postawami oraz ich wpływem na podejmowane działania dla kadry pedagogicznej i niepedagogicznej, w tym refleksja nad postawami, które mogą być odebrane jako dyskryminujące, i praca, aby zmieniać i rozwijać postawy pełne szacunku w relacjach społecznych,
    7. używanie odpowiedniego języka w kontakcie ze wszystkimi uczniami i innymi osobami zaangażowanymi w proces kształcenia, wychowania i opieki,
    8. świadomość przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu szkoły.
  4. W efekcie podjętych działań kadra zwiększa swoją świadomość istnienia praw dziecka i osób z niepełnosprawnościami oraz zobowiązania do ich urzeczywistnienia w pracy szkoły, weryfikuje postrzeganie roli nauczyciela i szkoły oraz zaczyna dostrzegać potrzebę podjęcia działań zwiększających dostępność szkoły.

1.6. Tworzenie/modyfikacja wewnętrznych dokumentów szkolnych (procedur) na potrzeby poprawy dostępności

  1. Dyrektor szkoły powołuje zespół ds. tworzenia/modyfikacji dokumentów szkolnych.
  2. Dyrektor określa:
    1. harmonogram realizacji prac,
    2. zakres obowiązków członków/członkiń zespołu,
    3. sposoby realizacji działań w zakresie modyfikacji/tworzenia dokumentów szkolnych,
    4. sposoby wdrażania nowych lub modyfikacji istniejących już dokumentów szkolnych (przedstawienie ich na radzie pedagogicznej, a w zależności od wagi dokumentu opiniowanie lub uchwalanie przez radę pedagogiczną).
  3. Zespół tworzy lub modyfikuje funkcjonujące już dokumenty szkolne (procedury) – w celu zapewnienia ich zgodności z zasadami dostępności, wskazanymi w standardach MDS, oraz prowadzi działania przeciwdziałające nadmiernej biurokratyzacji procesów przy zachowaniu zgodności z obowiązującymi przepisami. Odpowiednie przygotowanie i wdrożenie procedur, przy jednoczesnym zapobieganiu nadmiernej biurokratyzacji, pozytywnie wpływa na kulturę organizacyjną instytucji i sprzyja działaniom podnoszącym dostępność.
  4. Zespół dokonuje okresowej, minimum raz na pół roku, weryfikacji dostępności szkoły (w tym dostępności dokumentacji), w celu określenia ew. modyfikacji do potrzeb poprawy dostępności szkoły.

1.7. Identyfikacja potrzeb i podnoszenie kwalifikacji, kompetencji i umiejętności

  1. Szkoła dokonuje okresowej analizy i identyfikacji potrzeb wszystkich pracowników, w tym także niepedagogicznych, w odniesieniu do zapotrzebowania na konkretne kompetencje i kwalifikacje, które dotyczą realizacji zróżnicowanych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów uczęszczających do danej szkoły.
  2. Szkoła stwarza możliwości systematycznego podnoszenia kompetencji i kwalifikacji przez kadrę w zakresie zwiększania dostępności i pracy z uczniami z różnorodnymi potrzebami, w tym stosowania w praktyce zasad projektowania uniwersalnego oraz wprowadzania racjonalnych usprawnień.
  3. Szkoła zapewnia pracownikom pedagogicznym i niepedagogicznym finansowanie i współfinansowanie udziału w kształceniu formalnym, nieformalnym i pozaformalnym dotyczącym:
    1. stosowania zasad projektowania uniwersalnego w edukacji,
    2. obowiązujących rozwiązań prawnych, uwzględniających perspektywę podnoszenia poziomu dostępności i edukacji włączającej,
    3. zarządzania oświatą i zagadnień związanych z zarządzaniem w środowisku dostępnym i włączającym, we współpracy z organem prowadzącym,
    4. komunikacji z rodzinami: skuteczne angażowanie rodziców i rodzin we wspomaganie procesu uczenia się ich dziecka, efektywna komunikacja z rodzicami i innymi bliskimi dziecka, wywodzącymi się z różnych społeczności kulturowych, etnicznych, językowych i różniących się statusem socjoekonomicznym,
    5. podnoszenia poziomu rozumienia psychospołecznych uwarunkowań, indywidualnych potrzeb edukacyjnych uczniów i wynikającego z nich funkcjonowania w zespole klasowym i szkole oraz wiedzy w zakresie praw dziecka oraz osób z niepełnosprawnościami,
    6. podnoszenia poziomu rozumienia indywidualnych potrzeb edukacyjnych uczniów i wynikającego z nich funkcjonowania w zespole klasowym i szkole,
    7. realizacji indywidualnych potrzeb uczniów, w tym w szczególności potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
    8. realizacji czynności i zadań szkolnych z wykorzystaniem materiałów dydaktycznych i sprzętu, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, dostosowanych do indywidualnych potrzeb uczniów ze względu na ograniczenia sprawności fizycznej, ruchowej, intelektualnej, komunikacyjnej,
    9. różnorodnych sposobów komunikowania się (np. AAC, urządzenia powiększające i dostosowujące obraz do ostrości i pola widzenia ucznia, urządzenia przekształcające bodźce wzrokowe na bodźce foniczne lub dotykowe, stosowanie systemu Braille’a, środków komunikowania się dostosowanych do potrzeb uczniów głuchoniewidomych, osób głuchych, stosowanie tekstów łatwych do czytania i zrozumienia),
    10. strategii nauczania opartych na projektowaniu uniwersalnym, z wykorzystaniem – w razie potrzeby – racjonalnych usprawnień (np. polegających na realizacji indywidualnych programów, zastosowaniu specjalistycznych metod pracy czy sprzętu specjalistycznego),
    11. strategii pracy z grupą, klasą, w której występują zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów,
    12. rozpoznania uwarunkowań i funkcjonowania uczniów, w tym wpływu warunków kształcenia i stosowanych metod dydaktycznych w odniesieniu do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów,
    13. tworzenia i realizacji programów wsparcia, ich monitorowania, ewaluacji i modyfikacji w kontekście zmieniających się potrzeb uczniów, w szczególności uczniów z niepełnosprawnościami,
    14. organizacji nauczania uwzględniającego indywidualne tempo procesów poznawczych i czynności psychomotorycznych poszczególnych uczniów,
    15. doskonalenia wiedzy i umiejętności w zakresie oceny potrzeb uczniów, udzielania im wsparcia na podstawie tego
      rozpoznania oraz monitorowania jego efektywności w modelu biopsychospołecznym (ocena funkcjonalna), z uwzględnieniem współpracy zespołów szkolnych (nauczycieli, specjalistów szkolnych, asystentów uczniów) z pracownikami poradni psychologiczno- pedagogicznych, SCWEW oraz innych podmiotów realizujących działania na rzecz dzieci i młodzieży oraz ich rodzin, w tym działających poza systemem oświaty (m.in. ośrodków pomocy społecznej, podmiotów leczniczych)
  4. Kadra wykorzystuje zdobyte kompetencje i kwalifikacje w pracy w środowisku szkolnym.

1.8. Uniwersalne instrumenty wsparcia

  1. Wszystkie zajęcia w szkole (dydaktyczne, rewalidacyjne, resocjalizacyjne, o charakterze socjoterapeutycznym, z zakresu pomocy psychologiczno – pedagogicznej, dodatkowe, rozwijające zainteresowania i inne) prowadzone są z wykorzystaniem zasady uniwersalnego projektowania w edukacji i wykorzystaniem uniwersalnych instrumentów wsparcia.
  2. Uniwersalne instrumenty wsparcia obejmują w szczególności:
    1. zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów, ukierunkowane na realizację priorytetowych celów do pracy z uczniem,
    2. metody pracy dostosowane do indywidualnych potrzeb edukacyjnych uczniów (w tym metody z zakresu pedagogiki specjalnej) i ustalonych celów priorytetowych,
    3. dobór podręczników i materiałów dydaktycznych z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb ucznia, w tym wykorzystanie podręczników, materiałów edukacyjnych i ćwiczeniowych, dostępnych na platformie ZPE5 oraz na stronie ORE6, a także dokonywanie adaptacji istniejących materiałów lub tworzenie materiałów autorskich),
    4. tutoring rówieśniczy,
    5. dodatkowe zajęcia edukacyjne i wychowawcze (np. warsztaty) dla całego zespołu klasowego, zajęcia rozwijające umiejętności uczenia się,
    6. zaangażowanie dodatkowej kadry: pomocy nauczyciela, nauczyciela współorganizującego, specjalisty – jeżeli wynika to z potrzeb uczniów.

1.9. Racjonalne usprawnienia i modyfikacje

  1. Racjonalne dostosowania i modyfikacje są przygotowywane dla konkretnego ucznia, z uwzględnieniem zapisów w IPET (Indywidualnym Planie Edukacyjno-Terapeutycznym) lub na podstawie opinii lub ustaleń zawartych w protokole konsultacji szkolnych. W ich zakres wchodzą
    w szczególności:
    1. doposażenie ucznia w sprzęt specjalistyczny, oprogramowanie, pomoce dydaktyczne – jeżeli wynika to z jego potrzeb, określonych w IPET lub ustalonych w toku konsultacji szkolnych,
    2. zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne, socjoterapeutyczne (indywidualne i grupowe),
    3. zajęcia z pomocy psychologiczno – pedagogicznej,
      d. dodatkowa nauka języka polskiego, w tym nauka języka polskiego jako obcego – jeżeli wynika to z potrzeb uczniów,
    4. dodatkowe zajęcia z określonego przedmiotu lub przedmiotów nauczania (zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze lub poszerzające wiedzę i umiejętności przedmiotowe),
    5. zwolnienie ucznia z nauki drugiego języka obcego – na podstawie wniosku rodziców, w przypadkach określonych przepisami prawa,
    6. realizacja przez dziecko/ucznia całości lub części zajęć w mniejszej grupie lub indywidualnie (w ramach kształcenia specjalnego oraz zindywidualizowanej ścieżki kształcenia),
    7. wsparcie udzielane w toku zajęć dydaktycznych odpowiednio przez: nauczyciela współorganizującego, nauczyciela specjalistę, pomoc nauczyciela,
    8. przygotowanie do samodzielności w życiu dorosłym.

1.10. Działania nauczycieli

  1. Nauczyciele przedmiotowi realizują podstawę programową kształcenia ogólnego, udzielają pomocy psychologiczno-pedagogicznej, przygotowują dostosowanie metod i form pracy, zarówno z grupą zróżnicowaną pod względem potrzeb edukacyjnych, jak i z poszczególnymi uczniami.
  2. Nauczyciele współorganizujący proces kształcenia wspierają uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego oraz tych, którzy wymagają dodatkowego wsparcia, a także nauczyciela prowadzącego zajęcia edukacyjne – przy dokonywaniu wyboru lub dostosowaniu programu nauczania, metod i form pracy, materiałów (środków dydaktycznych) do zajęć.
  3. Nauczyciele i specjaliści prowadzą zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne oraz działania wynikające z programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły.
  4. Działania nauczycieli i specjalistów są planowane, realizowane i ewaluowane z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb edukacyjnych uczniów, konieczności indywidualizacji procesu kształcenia oraz stosowania zasad projektowania uniwersalnego w edukacji.
  5. Nauczyciele współpracują z rodzicami, specjalistami, pomocą nauczyciela i pracownikami niepedagogicznymi w celu realizacji synergicznych oddziaływań wobec ucznia i przenoszenia elementów do pracy z toku innych zajęć, w których uczeń bierze udział.
  6. W zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej (zarówno w trakcie prowadzenia zajęć edukacyjnych, jak i np. dydaktyczno- wyrównawczych) nauczyciele i specjaliści, zapewniają wsparcie w bieżącej pracy ucznia oraz realizują cele wskazane odpowiednio w IPET i innych dokumentach oraz wynikające z ustaleń konsultacji szkolnych.
  7. Nauczyciele i specjaliści indywidualizują proces kształcenia w sposób pozwalający na zachowanie dyskrecji i odbiegający od etykietowania poszczególnych uczniów na tle grupy/ klasy/szkoły, unikając jednocześnie wyręczania uczniów w podejmowanych aktywnościach.
  8. Nauczyciele i specjaliści pomagają w planowaniu wykonywania zadań edukacyjnych, wspierają uczniów w przezwyciężaniu trudności, sytuacji problemowych, motywują do podejmowania wyzwań edukacyjnych we współpracy z rówieśnikami.

1.11. Wyposażenie i praca zdalna

  1. Dobór środków dydaktycznych uwzględnia specjalistyczne pomoce i wyposażenie, niezbędne do realizacji każdego rodzaju zajęć.
  2. Uczniowie wymagający wsparcia, oprócz pomocy dostępnych dla wszystkich uczniów, mają do dyspozycji indywidualne pomoce, materiały edukacyjne i ćwiczeniowe oraz wyposażenie uwzględniające ich indywidualne potrzeby, np. grafiki sensoryczne, pętle indukcyjne, powiększony druk, powiększalnik lub lupę, druk brajlowski itp.
  3. Dopuszcza się realizowanie zajęć również w toku komunikacji zdalnej, z uwzględnieniem metod i technik komunikacji dostępnej wszystkim podmiotom.

1.12. Budowanie relacji rówieśniczych

  1. Szkoła realizuje działania nastawione na budowanie współpracy rówieśniczej, które zostały opisane w programie wychowawczo- profilaktycznym szkoły.
  2. Nauczyciele w trakcie bieżącej pracy z uczniami realizują działania ukierunkowane na budowanie współpracy rówieśniczej zapisane w programach wychowawczych szkoły.
  3. Pracownicy szkoły niezwłocznie reagują na konflikty na tle nieprawidłowych relacji, w tym współpracy uczniów.
  4. Szkoła realizuje działania zapobiegające zachowaniom dyskryminacyjnym i uwzględnia je w programie wychowawczo- profilaktycznym, a w przypadku ich wystąpienia natychmiast podejmuje stosowne działania – skierowane zarówno do osób dyskryminowanych, jak i osób dyskryminujących.
  5. Nauczyciele prowadzą działania wychowawcze ukierunkowane
    na budowanie relacji rówieśniczych, kształtowanie postaw i przekonań z uwzględnieniem zróżnicowanych potrzeb uczniów.
  6. Szkoła realizuje działania na rzecz akceptacji dla różnorodności w środowisku edukacyjnym, wynikającej z różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów, niepełnosprawności, odmienności językowej i kulturowej, różnego statusu materialnego itp.
  7. Szkoła wdraża ideę rówieśniczego wsparcia w zakresie wspólnie realizowanych działań, z zachowaniem kompetencji i wsparcia ze strony nauczycieli, specjalistów, nauczycieli współorganizujących proces kształcenia, pomocy nauczyciela, pracowników niepedagogicznych czy rodziców uczniów.
  8. Wsparcie jest udzielane w sposób dyskretny tak, aby uniknąć stygmatyzowania w gronie rówieśniczym uczniów, którzy je otrzymują.
  9. Działania nauczycieli, wspierające konkretnego ucznia, polegają również na podejmowaniu działań kierowanych do osób pozostających w zespole klasowym/grupie, w celu wdrożenia współpracy rówieśniczej na poziomie współpracy uczeń-uczeń.

1.13. Praca z grupą ze zróżnicowanymi potrzebami

  1. Wszyscy nauczyciele opracowują i realizują programy nauczania (w tym dobierają metody i sposoby pracy oraz środki dydaktyczne uwzględniające indywidualne potrzeby edukacyjne), stosując powszechnie uniwersalne instrumenty wsparcia (UIW) tak, aby wszyscy uczniowie (w tym także uczniowie z niepełnosprawnościami), mogli korzystać z edukacji i wychowania bez konieczności dostosowań i modyfikacji.
  2. Uwzględnia się różnice indywidualne i wynikające z tego potrzeby
    i możliwości uczniów, w szczególności: mocne strony, zainteresowania, tempo pracy, sposoby przyswajania wiedzy oraz motywację do uczenia się.
  3. Pracę zespołu klasowego organizuje się z uwzględnieniem:
    1. łączenia nowych wiadomości, umiejętności i postaw z tym, co uczniowie już znają,
    2. zapewnienia dostępności treści edukacyjnych przez polisensoryczność oddziaływań dydaktycznych, bezpośrednie zetknięcie się z rzeczywistością, modelami i obrazami, wiązania teorii z praktyką,
    3. uczenia samodzielności, planowania i monitorowania osiągnięć edukacyjnych i terapeutycznych,
    4. zasady stopniowania trudności i uspołeczniania7.
  4. Dobór metod pracy wynika ze specyfiki zespołu uczniowskiego i wynika z treści realizowanych w toku zajęć. Dobór form określa nauczyciel w toku zajęć.
  5. Jeżeli zastosowanie zasad uniwersalnego projektowania oraz uniwersalnych instrumentów wsparcia nie zaspokaja indywidualnych potrzeb konkretnych uczniów, wprowadza się racjonalne dostosowania i modyfikacje.

1.14. Ocenianie

  1. Działaniom podnoszącym dostępność placówki sprzyja wprowadzenie motywującego uczniów do dalszych postępów w nauce i zachowaniu systemu oceniania. Zaleca się, by warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uwzględniały zasady oceniania dotyczące oceniania opisującego, kształtującego i motywującego do dalszych działań uczniów.
  2. Wewnątrzszkolny system oceniania uwzględnia dedykowane formy sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów i oceniania zachowania, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb uczniów, które szczegółowo dookreślone są w indywidualnym programie edukacyjno- terapeutycznym.

1.15 Pies asystujący

  1. Osoba z niepełnosprawnością, korzystająca ze wsparcia psa asystującego, może wejść do placówki z psem i poruszać się po placówce w towarzystwie psa asystującego na zasadach równych z innymi użytkownikami.
  2. Pies asystujący powinien być wyposażony w uprząż z umieszczonym
    w widocznym miejscu napisem „pies asystujący” lub „pies przewodnik”. Nie musi być na smyczy ani też nosić kagańca.
  3. Osoba z niepełnosprawnością, korzystająca ze wsparcia psa asystującego, musi posiadać certyfikat potwierdzający status psa asystującego i zaświadczenie o wykonaniu wymaganych szczepień weterynaryjnych, wydane przez uprawnione do tego podmioty.
  4. Placówka zapewnia dla psa asystującego dostęp do miski ze świeżą wodą.

Bibliografia

  1. Ilekroć w MDS mowa o rodzicach, należy przez to rozumieć także opiekunów prawnych dziecka oraz osoby (podmioty) sprawujące pieczę zastępczą nad dzieckiem, zgodnie z zapisami art. 4 pkt 19 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r., poz. 900 z późn. zm.).
  2. https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony /o-funduszach/fundusze-na- lata-2021-2027/prawo-i-dokumenty/wytyczne/wytyczne-dotyczace-realizacji- zasad-rownosciowych-w-ramach-funduszy-unijnych-na-lata-2021-2027/ (dostęp: 20.12.2023)
  3. https://zpe.gov.pl/b/tekst-latwy-do-czytania-i-zrozumienia-instrukcja/ P17Ib7LYC?prevProjects= PjjDs8yQg%2CP108xS8Yc%2CPbvF08Dgh (dostęp: 20.12.2023)
  4. Standardy są obowiązkowe w stosunku do działań współfinansowanych z funduszy unijnych.
  5. https://zpe.gov.pl (dostęp: 20.12.2023)
  6. https://adaptacje.ore.edu.pl/index.php (dostęp: 20.12.2023)
  7. J. Głodkowska, Dydaktyka specjalna w przygotowaniu do kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Warszawa 2012, s. 188-190.